Nowa sytuacja, jaką mamy aktualnie, dla wielu dzieci, jak również dorosłych, może być trudna emocjonalnie. Ważne jest, abyśmy starali się obserwować nasze pociechy, ich zachowanie, zwracając szczególną uwagę na wszelkie w nim zmiany. Należy wiedzieć, że są one odzwierciedleniem przeżywanych przez nie emocji. Dopiero poznanie tych emocji umożliwia rodzicom lepsze zrozumienie własnych dzieci, ich problemów oraz dalszą pomoc w ich przeżywaniu w bezpieczny sposób. Nasze dzieci mogą przeżywać różnorodne emocje (np. lęk, strach, złość, smutek, nudę, znudzenie, zniecierpliwienie), w związku z:

• mniejszym rozumieniem sytuacji ( szczególnie te młodsze),
• obawą przed tym, co może się stać z nimi samymi oraz ich bliskimi,
• wprowadzanymi ograniczeniami (zakaz wyjścia z domu, spotkań z rówieśnikami, wyjścia na spacer, na plac zabaw),
• nowymi wyzwaniami (nauka na odległość, organizacja pracy w domu).

Istotna staje się więc potrzeba prowadzenia z dzieckiem rozmowy, w której rodzic:

• pomoże dziecku nazwać emocje, których ono doświadcza,
• da mu prawo do ich przeżywania, w bezpieczny, konstruktywny sposób,
• okaże zrozumienie i wsparcie,
• wyjaśni obecną sytuację w sposób prosty i zrozumiały,
• przekaże mu podstawową wiedzę (jeśli to konieczne należy ograniczyć liczbę informacji, które docierają do dziecka z telewizji czy internetu, ponieważ nie wszystkie mogą być dla niego zrozumiałe, mogą też wzbudzać większe emocje, niż gdyby zostały przedstawione przez rodzica podczas spokojnej, otwartej rozmowy),
• omówi z dzieckiem, co możecie zrobić (istotne staje się poruszenie m.in. tematu przestrzegania zasad higieny, konieczności przestrzegania zasady izolacji - ,,zostań w domu”),
• opowie dziecku, co robią dorośli i naukowcy (m.in. prowadzą badania nad wynalezień szczepionki, leku).

Podczas prowadzonej rozmowy, ważne staje się również zadbanie o to, by dziecko mówiło o tym, co czuje, myśli, wie, o swoich potrzebach i obawach, a nie tylko słuchało rodzica. Trzeba dać mu czas, nie przyśpieszać rozmowy, nie odpowiadać za dziecko, nie dawać mu gotowych odpowiedzi, nie oceniać jego wypowiedzi.

W tym trudnym czasie ważne staje się również znalezienie czasu na wspólne z dzieckiem aktywności (gry, zabawy, rysunki, rozmowa nt. przeczytanej książki, tekstu, obejrzanego filmu czy programu). Tego rodzaju zajęcia wzmacniają więź, a także pomagają odwrócić uwagę od problemów dnia codziennego.

Rozmawiając z dzieckiem możesz wykorzystać przykładowe zwroty:

- Czy chciałbyś porozmawiać na jakiś temat?

- Co czujesz?

- Czy jest coś co cię martwi? Opowiedz mi o tym.

- Czego się obawiasz?

- Jakie emocje odczuwasz? Czy potrafisz je nazwać?

- Rozumiem, co czujesz…

- Domyślam się, że…

- Widzę, jak bardzo się martwisz…

- Co myślisz o…?

- Czy rozumiesz wszystko, co się teraz dzieje? Spróbuj to opisać/ narysować.

- Czy rozumiesz, dlaczego musimy przestrzegać zasad izolacji? Wyjaśnij.

- Jakie zasady najtrudniej ci przestrzegać?

- Jak myślisz, co możemy zrobić w tej sytuacji?

- Zrobimy dzisiaj coś wspólnie, co byś zaproponował?

- Czy jest coś, co mogłoby spowodować, żebyś poczuł się lepiej (co jest możliwe w tych warunkach)?

Podsumuj to, co dziecko powiedziało:

Powiedziałeś, że…

Dobrze cię zrozumiałam, że…

Pomocne informacje, które można wykorzystać w rozmowie z dzieckiem lub podczas planowania z nim czasu wolnego można znaleźć w innych materiałach umieszczonych w zakładce Porady na czas epidemii.

Opracowanie: psycholog Adriana Jaszek