Prowadząc od kilku lat zajęcia warsztatowe z młodzieżą gimnazjum zebrałam sporo spostrzeżeń i wniosków dotyczących przygotowania absolwentów w kierunku wyboru dalszej drogi zawodowej. Uważam, że warto się temu przygotowaniu przyjrzeć aby móc efektywniej wykorzystać te informacje do pracy z młodzieżą. Tym bardziej, że przygotowanie uczniów do racjonalnego planowania rozwoju zawodowego oraz dalszego kształcenia ma coraz większe znaczenie we współczesnym świecie. Decyzja, którą muszą podjąć uczniowie gimnazjum sięga swymi skutkami w daleką  przyszłość. W związku z tym młodzież szuka porady i pomocy najczęściej u rodziców, lecz także u nauczycieli, wychowawców i coraz częściej u doradców zawodowych. Oczekują często wskazania określonej drogi życiowej, gdyż sami nie mają jeszcze wystarczającej wiedzy o świecie i trudno im dokonać obiektywnej samooceny.

Aby pomóc młodzieży choć w niewielkim zakresie podjęłam się prowadzenia zajęć z młodzieżą klas trzecich gimnazjum. Cele, które przyświecały zajęciom można zakwalifikować do trzech grup . Pierwsza z nich dotyczyła samopoznania, autorefleksji , czasem odkrycia cech,  umiejętności, które nie były do końca lub w ogóle znane. Tutaj  wskazywałam na znaczenie posiadanych predyspozycji w wyborze zawodu. Druga grupa dotyczyła konfrontacji posiadanych predyspozycji wymaganiami stawianymi w poszczególnych grupach zawodowych. Uczeń po tych ćwiczeniach zna podział  zawodów według przedmiotów pracy oraz rozumie co składa się na pojęcie „zawód”. Trzecia grupa poświęcona była poznaniu struktury systemu kształcenia oraz poznaniu lokalnego systemu oświaty. Zajęcia prowadzone były w szkołach w grupach kilkunastoosobowych ograniczone na życzenie szkół do jednokrotnego spotkania. Postawiłam więc sobie dosyć trudne zadanie aby tak rozległą problematykę zmieścić w czterech –pięciu godzinach.

Teraz mając za sobą kilkadziesiąt przeprowadzonych spotkań, które w miarę upływu czasu, podnoszenia moich kwalifikacji, i zdobytemu doświadczeniu były coraz ciekawsze mogę powiedzieć, że trud podjęty przynosił zawsze pozytywne efekty. Z całą pewnością zajęcia te pozwoliły wielu młodym ludziom podjąć w miarę przemyślaną decyzję dotyczącą dalszego kształcenia. Warsztaty nazwane  „Samopoznanie samoocena w aspekcie wyboru zawodu i szkoły” oparte były na napisanym przeze mnie programie własnym .

Jak młodzież reagowała na zaproponowane zajęcia?

Otóż znamienne było, że na początku spotkania uczestnicy okazywali obojętność, czasem sygnalizowali zaciekawienie. Jednak nikt nie rezygnował prawdopodobnie dlatego, że warsztaty odbywały  się w czasie zajęć szkolnych. Potem już w trakcie zajęć z upływem czasu uczestnicy z coraz większym zaangażowaniem brali udział w poszczególnych ćwiczeniach. Można tutaj użyć obiegowego określenia „temat chwycił”. Tak było już do momentu zakończenia zajęć. Młodzież wykazywała duże zaangażowanie w proponowanych ćwiczeniach. Tematyka zaś była tak dobrana, aby młodzież realizując program warsztatu w formie ćwiczeń indywidualnych, jednocześnie pracowała w grupie, co pozwala na wykorzystanie opinii rówieśników, która jest przydatna w korygowaniu swojego obrazu.Pracując z młodzieżą  gimnazjum postanowiłam w pewien sposób udokumentować efekty swojej pracy przeprowadzając ankietę ewaluacyjną. Zawierała ona pięć pytań dotyczących zasadności prowadzenia zajęć tak skonstruowanych i o takiej tematyce. Pierwsze z nich odnosiło się do  stopnia poznania siebie dzięki warsztatom. Znaczna, bo około 90%uczestników zajęć odpowiedziała, że poznała siebie w stopniu dzięki ćwiczeniom w stopniu wysokim i średnim. Drugie pytanie dotyczyło atmosfery panującej podczas spotkania. 90%określiło ją jako serdeczną, 25% jako sprzyjającą poznaniu siebie. Trzecie pytanie dotyczyło potrzeby organizacji takich zajęć. Wszyscy ankietowani widzieli potrzebę organizacji tego typu spotkań. 80%badanych odpowiedziało twierdząco na pytanie dotyczące przydatności prowadzonych zajęć w podjęciu decyzji zawodowej. A oto kilka wypowiedzi uczestników dotyczących zajęć „powinno być więcej takich spotkań,” „zajęcia pomogły mi,” „zajęcia te bardzo mi pomogły poznać samego siebie wybrać szkołę i przyszły zawód,” „są bardzo pomocne.”

Jak się okazało, choć  nie najważniejszym celem tych zajęć było spowodowanie zmiany i nakłonienie uczestników do pozytywnego myślenia o sobie, to wielu z nich przyznało, że po tych warsztatach widzi siebie trochę innym świetle. Zatem to dodatkowa korzyść dla osób może trochę zakompleksionych, słabych w nauce. Korzyść chyba bezsprzeczna, gdyż coraz częściej słyszy się, że pracodawcy oprócz wiedzy zawodowej cenią sobie u pracownika tzw. umiejętności kluczowe czyli ludzi potrafiących pracować w zespole, dojrzałych społecznie, umiejących organizować sobie pracę i samodzielnie rozwiązywać problemy. Prowadzone zajęcia przekonały mnie o istniejącej wśród młodzieży potrzebie uświadomienia im ich predyspozycji zawodowych, ich znaczenia przy wyborze zawodu, dostarczenia informacji o zawodach i strukturze kształcenia. Pracując z młodzieżą  ja także osobiście skorzystałam poznając jeszcze lepiej ich sposób widzenia świata, który nie zawsze jest taki jak my dorośli zakładamy. Miałam też ogromną satysfakcję, że zaproponowane przeze mnie zajęcia spotkały się z żywą i autentyczną reakcją.